Der stille Angriff
"Der stille Angriff” – een aanbevolen boek
De “Sturm-Abteilung Koch”, de crème de la crème van het Duitse leger in mei 1940, is al veelvuldig onderwerp geweest van schrijvers en publicisten, militairgeschiedkundigen etc. De aanval op en verovering van het Fort Eben-Emael in België, net over de grens bij Maastricht, geniet een ongekende populariteit. Dit heeft in grote mate te maken met het uitgevoerde huzarenstuk, maar is deels ook het gevolg van de Duitse propagandamachine die de oorlog overleeft heeft. Tot op heden bleef daarbij de, tevens deel uitmakende van de opdracht van de S.A. Koch, verovering van de bruggen over het Albert Kanaal bij Veldwezelt, Vroenhoven en Kanne onderbelicht.
Eén van de eerste naoorlogse publicaties over de “Sturmabteilung Koch” betreft het boekwerk “Albert-Kanal / Eben-Emael” van Walther Melzer (Heidelberg 1957 door Scharnhorst Buchkameradschaft), op 10 mei 1940 Oberstleutnant en Kommandeur van Infanterie-Regiment 151 die ter ondersteuning van de S.A. Koch de aanval op Fort Eben-Emael moest inzetten vanuit Maastricht. Melzer baseerde zijn werk hoofdzakelijk op het “Kriegstagebuch” van de S.A. Koch en de gevechtsverslagen van het Pionier-Bataillon 51 en Infanterie-Regiment 151. Voor dit krijgshistorisch werk van bescheiden omvang, dat tevens ruimschoots informatie verschaft over de Nederlandse en Belgische verdediging putte hij daarnaast ook uit o.a. het Nederlandse Stafwerk en Belgische publicatie’s.
In de daarop volgende jaren verschenen er internationaal meerdere publicaties die echter eerder een kopie leken van het werk van Melzer dan dat zij deze overstegen met nieuwe informatie. En waar Melzer als “General a.D.” de inzetten tegen het Albert-Kanaal en Fort Eben-Emael nog als tenminste gelijkwaardig behandelde in zijn boek, het was tenslotte feitelijk één aktie, verschoof in nieuwe publicaties de nadruk toch duidelijk naar de verovering van het Fort Eben-Emael, het door de Belgische vooroorlogse propaganda als onneembaar bestempelde fort, dat door nog geen 84 Duitse parachutisten in zweefvliegtuigen uitgeschakeld werd. Dat het militaire belang voor de Duitsers in hoofdzaak toch gelegen was bij de verovering van de bruggen over het Albert-Kanaal bleek bijzaak te zijn geworden. Het huzarenstukje op het Fort Eben-Emael steeg tot ongekende hoogtes.
Dat het geschut van het Fort Eben-Emael tijdig werd uitgeschakeld, zo lagen de opmarsroutes van het Duitse leger door Zuid-Limburg in de schootsvelden van het fort, was zeer zeker van belang. De met Duitse troepen volgepropte opmarswegen door Zuid-Limburg vormden voor dit geschut bijkans niet te missen doelen. Maar dit laatste mag niet overdreven worden. Met 6 stukken geschut vast opgesteld in de richting Maastricht en 4 stukken geschut met 360 graden rotatie (die dus bij een grootschalige Duitse aanval ook ingezet zouden worden tegen andere doelen), vormde het een bedreiging ten sterkte van nog géén batterij 7-Veld, hetgeen voor een oprukkend legerkorps nauwelijks een bedreiging te noemen is.
Het Duitse belang lag juist bij deze bruggen. Hoe anders konden de Duitse pantsertroepen zich verrassend een weg banen door de Belgische linies om zich vervolgens volledig in volle omvang te kunnen ontplooien in het achterland nadat die hindernis genomen was. Hoe anders kon het gemotoriseerde korps van Höping zo spoedig mogelijk over Tongeren naar Gembloers oprukken. Het plateau van Gembloers was immers een sleutelpunt in de Duitse strategie. Heel voornaam was dat als de bruggen over het Albert-Kanaal (of tenminste één ervan) niet in Duitse handen waren gekomen het 6e Leger zich eerst ten noorden van het kanaal (en ten westen van Limburg) in het met waterwegen doorspekte Kempen gebied moest wagen, vervolgens alsnog een overgang over de kanalen moest organiseren en zich dan pas kon ontplooien in de ruimte tussen het Albert-Kanaal en de Maas. Dat was met de verwachte Geallieerde tegenontwikkeling een horror-scenario.
Eén van de beste hedendaagse werken is wat dat betreft het Duitse “Deutsche Luftlandungen am 10.Mai 1940 – Fort Eben Emael und die Brücken am Albert-Kanal” door Jens Oebser (Historicus-Verlag Jens Oebser, 2009, ISBN 078-3-9813160-0-1). Dit boek behandeld duidelijk de algehele taakstelling van de S.A. Koch, beschrijft minutieus de aanvallen op Fort Eben-Emael, de bruggen over het Albert-Kanaal en de Maasbruggen in Maastricht. Het is een rijk geïllustreerd boek dat naast authentieke en hedendaagse opnamen ook is voorzien van duidelijke kleurtekeningen, aanvullende informatie en veel nieuwe details over de gevechten die tot heden de gemiddelde geïnteresseerde niet bekend waren.
Hoewel geschreven in het Duits is dit boek een aanrader voor een ieder. Moeilijk taalgebruik is hoofdzakelijk achterwege gelaten dus de gemiddelde Nederlander zal er nagenoeg geen problemen bij ondervinden.
Als Stichting Kennispunt Mei 1940 zijn wij al enkele jaren bezig ook over de episode in de krijgsgeschiedenis, vanwege het directe verband tussen de inzet van de Sturm-Abteilung Koch en de Duitse opmars door Zuid-Limburg, de benodigde informatie te verzamelen uit archieven en publicaties.
De bronnenlijst op deze website spreekt voor zich. Na jaren van verzamelen rees echter de vraag of er überhaupt nog veel nieuwe informatie, met name betreffende de verovering van de bruggen over het Albert Kanaal te vinden zou zijn.
De aandacht werd derhalve getrokken door Ian Tannahill uit Australië op het Wehrmacht-Awards-Forum. Tannahill maakte aldaar vorig jaar gewag van het verschijnen van een nieuw boek over de S.A. Koch. In 1992 had Tannahill een oproep geplaatst in het blad “Der deutsche Fallschirmjäger” van het Duitse “Bund deutsche Fallschirmjäger e.V." waarin hij veteranen die hun oorlogservaringen wilde delen verzocht contact met hem op te nemen. Eén van de veteranen die reageerden was Theo Schmitt, op 10 mei 1940 betrokken bij de aanval op het Albert-Kanaal. Om een lang verhaal kort te maken: In samenwerking met de Spaanse Fallschirmjäger-specialist Oscar Gonzalez, die reeds eerder boeken over de Fallschirmjäger uitgaf en de duitse specialist Thomas Steinke is een een boek uitgebracht die gerekend mag worden tot één der besten tot op heden betreffende de “Sturm-Abteilung Koch” in het algemeen en de aanval op de bruggen over het Albert-Kanaal in het bijzonder . De samenwerking van deze 3 specialisten resulteerde in een boek dat, naast eerder genoemde werk van Jens Oebser, een “must-have” is voor de boekenkast van elke geïnteresseerde.
Een krijgsgeschiedkundig meesterwerk op strategisch-niveau hoeft u niet te verwachten. Het boek gaat niet diepgaand in op de hogere strategie, maar concentreert zich met name op de gevechtshandelingen om het Albert-Kanaal, vanuit het gezichtspunt van de betrokkenen. Waarbij met name de informatie verkregen van veteranen, zoals eerder genoemde Theo Schmitt, uiterst waardevol blijken te zijn.
Na het voorwoord begint een korte uitleg over de Belgische verdedigingswerken om en nabij het Albert-Kanaal, de typen bunkers en kazematten en een korte beschrijving van het Mechelen-incident, waarbij de Duitse aanvalsplannen in Belgische handen vielen, alsmede de Belgische reactie daarop.
Vervolgens komt een, hoe kan het ook anders, beschrijving van de oprichting en training van de “Sturm-Abteilung Koch”, het aanvalsplan en de ondersteunende eenheden. En hier treden de eerste verrassingen op. Er wordt niet al te diep op de voorgeschiedenis ingegaan, maar men weet pagina na pagina te vullen met detailinformatie over de training en opbouw, en aanvullende opmerkingen via de voetnoten. Hier wordt men, veelal voor de eerste keer, voorzien van nieuwe “inside-information”.
Na een korte uitwijding over de bruggen over het Albert-Kanaal en het Duitse aanvalsplan volgt de omschrijving van de aanval op de bruggen bij Veldwezelt, Vroenhoven en Kanne. En dan komt men volop aan zijn trekken. Het wordt duidelijk dat een ongekende hoeveelheid informatie verzameld is, zowel bij de Duitse als Belgische veteranen. Pagina na pagina wordt gevuld met detailinformatie die in voorgaande publicaties niet naar voren kwam. In eenvoudige bewoordingen, maar toch veelal tot in de detail wordt bijna van minuut tot minuut beschreven hoe de aanvallen verliepen, wie wat deed aan Duitse en Belgische zijde en wat de gevolgen waren.
Daarnaast is het boek vanaf de eerste pagina rijkelijk voorzien van fotomateriaal, zowel van de Duitse soldaten, als ook de Belgische, Britse vliegers en Belgische burgers. Foto’s van het strijdtoneel, de graven en de omgeving. Van vele Belgische, maar vooral Duitse soldaten heeft men de foto’s gepubliceerd. Daarnaast foto’s van de zweefvliegtuigen, medaille-uitreikingen, ingezette groepen, het kan niet op.
Als nabrander volgt een hoofdstuk over de training van de piloten van de zweefvliegtuigen, een overzicht van de Duitse soldaten betrokken bij deze acties, waarvan bij velen vermeld staat waar zij ingezet werden, en wederom veelal bijbehorende foto’s. Afgesloten wordt het boek met een collectie Duitse oorkonden en foto’s van de Duitse soldaten in Maastricht en Keulen. Vele foto’s zijn rijkelijk voorzien van beschrijvingen.
Het boek verscheen eerst in de Spaanse taal (2011) en is heden verkrijgbaar in het Duits onder de titel “Der stille Angriff”. Gesteld kan worden dat dit boek, met zijn uitvoerige en gedetailleerde beschrijving van de Duitse aanval op de bruggen over het Albert-Kanaal, en de ongekende hoeveelheid aanvullende informatie, uniek is. Voor de geïnteresseerde in de Fallschirmjäger of de Duitse aanval op 10 mei 1940 in het algemeen dan wel de Sturm-Abteilung Koch in het bijzonder, is dit boek een aanrader, en zijn geld meer dan waar. Of, zoals de Engelsen het zo mooi kunnen zeggen:"But when it comes to the Albert-Canal it is simply the "best piece of pie with whipped cream" on this subject untill now".
Zijn er geen kritieken zult u zich afvragen?? Jawel, maar niet van dien aard dat deze schokkend zijn. Bepaalde details zijn niet aanwezig, zoals de datum waarop de Flakabteilung Aldinger, die de S.A. Koch ondersteunde, opgericht werd, of uit welke Flak-batterijen deze precies bestond. Daarnaast staat er bijvoorbeeld een foutieve vermelding over de geschiedenis omtrent het graf van de gesneuvelde Duitse Uffz. Hubert von der Ruhr, en staat er een Spaanse zin op pagina 205. Maar dezen doen niets af aan de kwaliteit van het boek of de inhoud.
"Der stille Angriff" (Oscar Gonzalez – Thomas Steinke – Ian Tannahill, Galland-books, 2011) kost 47,- euro (zonder verzendkosten) en kunt u bestellen via Thomas Steinke: Der-Stille-Angriff@gmx.net
U ontvangt dan gedetailleerde informatie over verzendkosten en wijze van betaling.
Omslag en enkele pagina’s uit het boek kunt u hier inzien: http://www.wehrmacht-awards.com/forums/showthread.php?t=563415
Voor geïnteresseerden in het boek van Jens Oebser: dit boek kunt u via het internet op vele plaatsen bestellen. Wij verwijzen u echter naar de website van Jens Oebser, omdat u aldaar ook delen van het boek kunt inzien: http://www.historicus-verlag.de/leseprobe.php
